Het nieuwe jaar is begonnen en dat betekent dat veel mensen weer op wintersport gaan. De afgelopen dagen verschenen er tragische nieuwsberichten over onder andere het overlijden van een 28-jarige vrouw op Nieuwjaarsdag en een 12-jarig meisje op Eerste Kerstdag. Het betrof in beide gevallen een eenzijdig ongeval. Deze nieuwsberichten bevestigen dat wintersport gevaren met zich meebrengt en dat de gevolgen desastreus kunnen zijn, ook als je jezelf geen verwijt kunt maken. Dit jaar is het extra opletten, omdat er tot nu toe weinig sneeuw is gevallen en de kwaliteit van de pistes daardoor minder is. Hoewel wintersporters zich doorgaans bewust zijn van de gevaren en goed opletten, is het een feit van algemene bekendheid dat velen met (letsel)schade terugkeren. Hoe zit dat dan precies? Wat moet je dan doen als je letsel hebt?
Het is allereerst van belang om voor je vakantie een goede reisverzekering af te sluiten. Mocht er iets gebeuren dan wil je geen stress over de hulpverlening, medische kosten en andere onvoorziene omstandigheden. Als er echter sprake is van dusdanig ernstig letsel dat de schade ook ná de wintersport blijft doorlopen (bijvoorbeeld als je over een langere periode niet kunt werken en daardoor inkomstenverlies hebt), dan valt nog maar te bezien of de afgesloten verzekering ook daarin voorziet. Mocht de verzekering niet jouw volledige schade dekken, dan is het wellicht verstandig om de weg van het aansprakelijkheidsrecht te bewandelen. Dat begint altijd met een aansprakelijkstelling. Als de aansprakelijkheid in een vroeg stadium wordt erkend, is dat gunstig en kan de schadeafwikkeling beginnen. Als de andere partij echter de aansprakelijkheid niet erkent, is het noodzakelijk om een juridische procedure bij de rechtbank te starten. In dat geval zijn er meerdere scenario’s mogelijk.
Botsing op de piste
Als er op de piste een botsing plaatsvindt met een andere Nederlander dan lijkt het op het eerste oog aantrekkelijk om de kwestie aan te brengen bij een Nederlandse rechter en Nederlands recht toe te passen. Daarbij kunnen echter problemen ontstaan. Bij de Nederlandse rechter moet het slachtoffer, als eisende partij, de toedracht en de gevolgen van het ongeval bewijzen. De toedracht en de concrete omstandigheden van het ongeval kunnen echter lastig te bewijzen zijn. Een ongeval gebeurt immers in een fractie van een seconde, waardoor getuigen en betrokkenen (als die er al zijn) naderhand wellicht niet precies kunnen verklaren wat er is gebeurd. Aan de andere kant, in een Oostenrijkse procedure kan een skitechnisch deskundige worden ingeschakeld die ter plaatse onderzoek verricht. Dat leidt vaak tot nauwkeuriger en betrouwbaarder bewijs.
Als de botsing met een niet-Nederlander plaatsvindt, geldt in principe het recht van het land waar het ongeval heeft plaatsgevonden. Je kunt ervan uitgaan dat er ook een juridische procedure zal plaatsvinden in het land waar het ongeval heeft plaatsgevonden. In dat geval lijkt het raadzaam om contact op te nemen met een advocaat uit datzelfde land die verstand heeft van het recht uit dat land.
Aansprakelijkheid
Bij de beoordeling van de aansprakelijkheid na een botsing zal er rekening mee worden gehouden dat het gaat om een zogeheten ‘sport- en spel situatie’, waarin normaal gesproken minder snel aansprakelijkheid aangenomen zal worden. De gedachte is dat men een activiteit onderneemt, in dit geval skiën of snowboarden, waarbij men het risico neemt dat er andere deelnemers zijn die ondoordachte handelingen/gedragingen kunnen verrichten waardoor je letsel kunt oplopen. Er zal ook rekening worden gehouden met de zogeheten FIS-regels. De Fédération Internationale de Ski (FIS) heeft regels opgesteld om het risico op ongelukken te verkleinen. Iedere skiër of snowboarder is verplicht zich hieraan te houden. Dit zijn de 10 regels:
Eenzijdig ongeval
Maar wat nu als er geen sprake is van een botsing, maar een eenzijdig ongeval? Bij een eenzijdig ongeval kan de exploitant van het skigebied aansprakelijk worden gesteld. Door het kopen van een skipas ben je namelijk consument van deze exploitant geworden. Opnieuw geldt: als de exploitant aanvankelijk de aansprakelijkheid afwijst, zullen er juridische stappen moeten worden ondernomen om uiteindelijk de aansprakelijkheid erkend te krijgen.
In principe is de rechter uit het land waar het ongeval heeft plaatsgevonden bevoegd om over het geschil te oordelen[1], maar er is een uitzondering. Als de exploitant van het skigebied commerciële- of beroepsactiviteiten ontplooit in Nederland, dan zou de Nederlandse rechter eventueel bevoegd kunnen zijn om het geschil te behandelen. Of een exploitant commerciële activiteiten ontplooit in Nederland verschilt nogal per exploitant en hangt af van alle omstandigheden van het geval. De rechtspraak heeft enkele criteria ontwikkeld om te bepalen of hieraan is voldaan. Hierbij kan gedacht worden aan het internationale karakter van de (winter)sport, vermelding van een telefoonnummer met internationaal kengetal, gebruik van een andere (internationale) websitedomeinnaam dan die van de lidstaat waar de exploitant gevestigd is, en/of routebeschrijvingen vanuit Nederland naar de plaats waar de dienst wordt verricht.
Bevoegdheid en verplichtingen
Uiteindelijk zal de rechter moeten beoordelen aan de hand van alle omstandigheden van het geval of de exploitant haar commerciële activiteiten richt op de Nederlandse consumentenmarkt. Ter illustratie: de rechtbank Gelderland oordeelde op 18 mei 2022 dat de Alpbacher Bergbahn geen commerciële of beroepsactiviteiten ontplooit in Nederland en verklaarde zich daarom onbevoegd[2]; op 22 augustus 2018 oordeelde de rechtbank Rotterdam dat de Tiroler Zugspitzbahn wél commerciële activiteiten ontplooide in Nederland en verklaarde zich wél bevoegd[3].
Als de Nederlandse rechter zichzelf bevoegd verklaart, moeten we beoordelen of de exploitant aan haar verplichtingen heeft voldaan zoals vastgelegd in de overeenkomst met de skiër/snowboarder. In beginsel is het dan zo dat het recht van het land waar het ongeluk plaatsvond van toepassing is.[4] De rechter zal onder andere moeten beoordelen of de piste voldeed aan de veiligheidsvoorschriften die men redelijkerwijs mag verwachten en of de exploitant in dat kader heeft voldaan aan haar zorgplicht. Ook in dit geval spelen de FIS-regels weer een rol.
Conclusie
Wintersport is iets om naar uit te kijken en om van te genieten, maar het kan ook levensgevaarlijk zijn. Op de pistes worden hoge snelheden bereikt, de kwaliteit van de sneeuw is niet altijd even goed, veel mensen overschatten hun kwaliteiten, wintersporters dragen soms oordoppen en er zijn mensen die simpelweg niet opletten. Een wintersport vakantie is pas geslaagd als je weer heelhuids terug kunt komen. Let dus zelf goed op en denk aan je medesporters op de piste.
Mocht er nu toch onverhoopt iets gebeuren dan kun je contact opnemen om te bespreken welke mogelijkheden er zijn. Dat kan door te mailen naar advocaten@hilkens.nl of door te bellen naar 0475 – 485 080.
Tot slot nog enkele tips
- Sluit een goede (reis)verzekering af;
- Controleer je spullen en neem veiligheidsmaatregelen;
- Blijf altijd om je heen kijken, matig je snelheid, wees alert en sociaal op de piste;
- Denk op voorhand na over de mogelijke gevolgen van je acties;
- Vermijd verboden pistes en let extra op bij pistes met slechte (sneeuw)kwaliteit;
- Monteer een videocamera op je helm om de rit vast te leggen (zeker geen goedkope tip, maar wel zeer handig in het kader van bewijsverzameling als er iets misgaat!);
- Kijk welke regels er gelden op de piste en hou je daar aan.
[1] Brussel I bis
[2] ECLI:NL:RBGEL:2022:2503
[3] ECLI:NL:RBROT:2018:7224
[4] Art. 4 Rome I
